ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ
ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ΄ ΤΑΞΗΣ
ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΠΕΜΠΤΗ 29 ΜΑÏΟΥ 2008
ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ:
ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ
ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΤΕΣΣΕΡΙΣ (4)
Διδαγμένο κείμενο
Ἀριστοτέλους, Ἠθικὰ Νικομάχεια Β6, 4-10
Ἐν παντὶ δὴ συνεχεῖ καὶ διαιρετῷ ἔστι λαβεῖν τὸ μὲν πλεῖον τὸ δ’ ἔλαττον τὸ δ’ ἴσον, καὶ ταῦτα ἢ κατ’ αὐτὸ τὸ πρᾶγμα ἢ πρὸς ἡμᾶς… Λέγω δὲ τοῦ μὲν πράγματος μέσον τὸ ἴσον ἀπέχον ἀφ’ ἑκατέρου τῶν ἄκρων, ὅπερ ἐστὶν ἓν καὶ τὸ αὐτὸ πᾶσιν, πρὸς ἡμᾶς δὲ ὃ μήτε πλεονάζει μήτε ἐλλείπει· τοῦτο δ’ οὐχ ἕν, οὐδὲ ταὐτὸν πᾶσιν. Οἷον εἰ τὰ δέκα πολλὰ τὰ δὲ δύο ὀλίγα, τὰ ἓξ μέσα λαμβάνουσι κατὰ τὸ πρᾶγμα· ἴσῳ γὰρ ὑπερέχει τε καὶ ὑπερέχεται· τοῦτο δὲ μέσον ἐστὶ κατὰ τὴν ἀριθμητικὴν ἀναλογίαν. Τὸ δὲ πρὸς ἡμᾶς οὐχ οὕτω ληπτέον· οὐ γὰρ εἴ τῳ δέκα μναῖ φαγεῖν πολὺ δύο δὲ ὀλίγον, ὁ ἀλείπτης ἓξ μνᾶς προστάξει· ἔστι γὰρ ἴσως καὶ τοῦτο πολὺ τῷ ληψομένῳ ἢ ὀλίγον· Μίλωνι μὲν γὰρ ὀλίγον, τῷ δὲ ἀρχομένῳ τῶν γυμνασίων πολύ. Ὁμοίως ἐπὶ δρόμου καὶ πάλης. Οὕτω δὴ πᾶς ἐπιστήμων τὴν ὑπερβολὴν μὲν καὶ τὴν ἔλλειψιν φεύγει, τὸ δὲ μέσον ζητεῖ καὶ τοῦθ’ αἱρεῖται, μέσον δὲ οὐ τὸ τοῦ πράγματος ἀλλὰ τὸ πρὸς ἡμᾶς.
Εἰ δὴ πᾶσα ἐπιστήμη οὕτω τὸ ἔργον εὖ ἐπιτελεῖ, πρὸς τὸ μέσον βλέπουσα καὶ εἰς τοῦτο ἄγουσα τὰ ἔργα (ὅθεν εἰώθασιν ἐπιλέγειν τοῖς εὖ ἔχουσιν ἔργοις ὅτι οὔτ’ ἀφελεῖν ἔστιν οὔτε προσθεῖναι, ὡς τῆς μὲν ὑπερβολῆς καὶ τῆς ἐλλείψεως φθειρούσης τὸ εὖ, τῆς δὲ μεσότητος σῳζούσης, οἱ δ’ ἀγαθοὶ τεχνῖται, ὡς λέγομεν, πρὸς τοῦτο βλέποντες ἐργάζονται), ἡ δ’ ἀρετὴ πάσης τέχνης ἀκριβεστέρα καὶ ἀμείνων ἐστὶν ὥσπερ καὶ ἡ φύσις, τοῦ μέσου ἂν εἴη στοχαστική. Λέγω δὲ τὴν ἠθικήν· αὕτη γάρ ἐστι περὶ πάθη καὶ πράξεις, ἐν δὲ τούτοις ἔστιν ὑπερβολὴ καὶ ἔλλειψις καὶ τὸ μέσον.
ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 4 ΣΕΛΙΔΕΣ
edu.klimaka.gr
ΑΡΧΗ 2ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ
Α. Από το κείμενο που σας δίνεται να γράψετε στο τετράδιό σας τη μετάφραση του αποσπάσματος: «Οὕτω δὴ πᾶς ἐπιστήμων… ὑπερβολὴ καὶ ἔλλειψις καὶ τὸ μέσον».
Μονάδες 10
Β. Να απαντήσετε στα παρακάτω:
Β1. Πώς προσδιορίζεται στο κείμενο που σας δόθηκε η έννοια της μεσότητας για τα πράγματα και για τον άνθρωπο; Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας και με αναφορές σε συγκεκριμένα χωρία.
Μονάδες 15
Β2. Πώς συσχετίζονται από τον Αριστοτέλη οι έννοιες: ἐπιστήμη (τέχνη)-ἀρετή-φύσις;
Μονάδες 15
Β3. Σε ποια μέρη διέκρινε ο Αριστοτέλης την ψυχή;
Μονάδες 10
Β4. Να γράψετε δύο ομόρριζες λέξεις της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας, απλές ή σύνθετες, για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου:
ἀναλογία, ληπτέον, αἱρεῖται, ἄγουσα, προσθεῖναι.
Μονάδες 10
Αδίδακτο κείμενο
Λυσίου, Κατὰ Ἀλκιβιάδου Α 144, 46-47
Ἐγὼ μὲν οὖν ὡς ἐδυνάμην ἄριστα κατηγόρηκα, ἐπίσταμαι δ’ ὅτι οἱ μὲν ἄλλοι τῶν ἀκροωμένων θαυμάζουσιν, ὅπως ποθ’ οὕτως ἀκριβῶς ἐδυνήθην ἐξευρεῖν τὰ τούτων ἁμαρτήματα, οὗτος δέ μου καταγελᾷ, ὅτι οὐδὲ πολλοστὸν μέρος εἴρηκα τῶν τούτοις ὑπαρχόντων κακῶν. Ὑμεῖς οὖν καὶ τὰ εἰρημένα καὶ τὰ παραλελειμμένα ἀναλογισάμενοι πολὺ μᾶλλον αὐτοῦ καταψηφίσασθε, ἐνθυμηθέντες ὅτι ἔνοχος μέν ἐστι τῇ γραφῇ, μεγάλη δ’ εὐτυχία τὸ τοιούτων ΤΕΛΟΣ 2ΗΣ ΑΠΟ 4 ΣΕΛΙΔΕΣ
edu.klimaka.gr
ΑΡΧΗ 3ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ
πολιτῶν ἀπαλλαγῆναι τῇ πόλει. Ἀνάγνωθι δ’ αὐτοῖς τοὺς νόμους καὶ τοὺς ὅρκους καὶ τὴν γραφήν.
-----------
οὐδὲ πολλοστόν: ούτε το ελάχιστο
Γ. Να γράψετε στο τετράδιό σας τη μετάφραση του κειμένου.
Μονάδες 20
Γ1.α. Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου:
καταγελᾷ : το τρίτο πληθυντικό πρόσωπο ευκτικής του ίδιου χρόνου στην ίδια φωνή.
εἴρηκα : το δεύτερο πληθυντικό πρόσωπο οριστικής αορίστου β΄ στην ίδια φωνή.
ἐξευρεῖν : το απαρέμφατο ενεστώτα στην ίδια φωνή.
καταψηφίσασθε : το τρίτο πληθυντικό πρόσωπο οριστικής μέλλοντα στην ίδια φωνή.
παραλελειμμένα : το τρίτο ενικό πρόσωπο οριστικής του ίδιου χρόνου στην ίδια φωνή.
Μονάδες 5
Γ1.β. Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου :
τούτων : τη δοτική πληθυντικού του θηλυκού γένους.
ἁμαρτήματα : τη δοτική πληθυντικού.
μᾶλλον : τον θετικό βαθμό.
μεγάλη : την αιτιατική πληθυντικού του υπερθετικού βαθμού στο ίδιο γένος.
πόλει : την κλητική ενικού.
Μονάδες 5
Γ2.α. Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω λέξεων:
ΤΕΛΟΣ 3ΗΣ ΑΠΟ 4 ΣΕΛΙΔΕΣ
edu.klimaka.gr
ΑΡΧΗ 4ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ
τῶν ἀκροωμένων, ἐξευρεῖν, τούτων, αὐτοῦ, ἐνθυμηθέντες, τοιούτων.
Μονάδες 6
Γ2.β. ἐδυνήθην, εἴρηκα: Να γράψετε τις προτάσεις στις οποίες ανήκουν τα παραπάνω ρήματα και να τις αναγνωρίσετε πλήρως συντακτικά (είδος, εισαγωγή, εκφορά, λειτουργία).
Μονάδες 4
ΟΔΗΓΙΕΣ (για τους εξεταζόμενους)
1. Στο τετράδιο να γράψετε μόνο τα προκαταρκτικά (ημερομηνία, εξεταζόμενο μάθημα, κατεύθυνση). Να μην αντιγράψετε τα θέματα στο τετράδιο.
2. Να γράψετε το ονοματεπώνυμό σας στο πάνω μέρος των φωτοαντιγράφων αμέσως μόλις σας παραδοθούν. Δεν επιτρέπεται να γράψετε καμιά άλλη σημείωση. Κατά την αποχώρησή σας να παραδώσετε μαζί με το τετράδιο και τα φωτοαντίγραφα.
3. Να απαντήσετε στο τετράδιό σας σε όλα τα θέματα.
4. Να γράψετε τις απαντήσεις σας μόνο με μπλε ή μόνο με μαύρο στυλό.
5. Κάθε απάντηση τεκμηριωμένη είναι αποδεκτή.
6. Διάρκεια εξέτασης: τρεις (3) ώρες μετά τη διανομή των φωτοαντιγράφων.
7. Χρόνος δυνατής αποχώρησης: μετά τη 10.30΄ πρωινή.
KΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ
ΤΕΛΟΣ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣ ΤΕΛΟΣ 4ΗΣ ΑΠΟ 4 ΣΕΛΙΔΕΣ
Πέμπτη 2 Απριλίου 2009
ΘΕΜΑΤΑ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2008 ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝ. ΠΑΙΔΕΙΑΣ
ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ
ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ
ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ΄ ΤΑΞΗΣ
ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΠΕΜΠΤΗ 22 MAΪΟΥ 2008
ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ
ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5)
ΘΕΜΑ 1ο
Στις ερωτήσεις 1-4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα το γράμμα, που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.
1. Ακτίνα πράσινου φωτός προερχόμενη από το κενό εισέρχεται σε δεξαμενή νερού, τότε
α. η ταχύτητα του φωτός αυξάνεται.
β. η συχνότητα του φωτός μειώνεται.
γ. το μήκος κύματος του φωτός δεν μεταβάλλεται.
δ. το μήκος κύματος του φωτός μειώνεται.
Μονάδες 5
2. Κατά τη διάσπαση β¯ ενός ραδιενεργού πυρήνα παράγεται ηλεκτρόνιο. Το ηλεκτρόνιο αυτό προέρχεται
α. από τα ηλεκτρόνια που περιφέρονται γύρω από τον πυρήνα.
β. από τον πυρήνα στον οποίο υπάρχουν ελεύθερα ηλεκτρόνια.
γ. από τη διάσπαση νετρονίου του πυρήνα.
δ. από τη διάσπαση πρωτονίου του πυρήνα.
Μονάδες 5
3. Οι ραδιενεργές ακτίνες α, β, γ, τα νετρόνια και η ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία μεγάλης ενέργειας ονομάζονται ιονίζουσες ακτινοβολίες διότι:
α. είναι ιόντα.
edu.klimaka.gr
ΑΡΧΗ 2ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ
ΤΕΛΟΣ 2ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ
β. είναι ραδιενεργές.
γ. προκαλούν βιολογικές βλάβες.
δ. προκαλούν το σχηματισμό ιόντων.
Μονάδες 5
4. Ο χρόνος του υποδιπλασιασμού ενός ραδιενεργού στοιχείου εξαρτάται:
α. από τον αρχικό αριθμό πυρήνων.
β. από το είδος του ραδιενεργού στοιχείου.
γ. από την ενεργότητα του δείγματος.
δ. από τη μάζα του ραδιενεργού στοιχείου.
Μονάδες 5
5. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση, τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, ή Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη.
α. Οι υπεριώδεις ακτίνες είναι ορατές για το ανθρώπινο μάτι.
β. Το φως συμπεριφέρεται άλλοτε ως κύμα και άλλοτε ως σωματίδιο.
γ. Σύμφωνα με το πρότυπο του Thomson τα άτομα των αερίων εκπέμπουν γραμμικό φάσμα.
δ. Το ραδιενεργό κοβάλτιο χρησιμοποιείται για την επιλεκτική καταστροφή ιστών, όπως είναι οι όγκοι.
ε. Η ακτινοβολία α δεν εκτρέπεται από το μαγνητικό πεδίο.
Μονάδες 5
ΘΕΜΑ 2ο
Για τις παρακάτω ερωτήσεις 1-3 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.
edu.klimaka.gr
ΑΡΧΗ 3ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ
ΤΕΛΟΣ 3ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ
1. Αν από τον σωλήνα ενός λαμπτήρα φθορισμού αφαιρέσουμε το εσωτερικό του επίχρισμα, ο λαμπτήρας
α. θα φωτίζει περισσότερο.
β. δεν θα εκπέμπει καμιά ακτινοβολία.
γ. δεν θα εκπέμπει ορατό φως.
Μονάδες 3
Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.
Μονάδες 5
2. Όταν το άτομο του υδρογόνου βρίσκεται στη θεμελιώδη του κατάσταση η κινητική ενέργεια του ηλεκτρονίου του είναι Κ. Αν το άτομο του υδρογόνου μεταβεί στη δεύτερη διεγερμένη του κατάσταση, η κινητική ενέργεια του ηλεκτρονίου του γίνεται
α. 2Κ
β. 9Κ
γ.3Κ
Μονάδες 3
Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.
Μονάδες 5
3. Ραδιενεργός πυρήνας Α έχει ενέργεια σύνδεσης ανά νουκλεόνιο 7,9 MeV/νουκλεόνιο.
Ραδιενεργός πυρήνας Β έχει ενέργεια σύνδεσης ΕΒ=1.200 ΜeV.
Αν ο πυρήνας Α είναι σταθερότερος από τον πυρήνα Β, τότε ο μαζικός αριθμός του πυρήνα Β μπορεί να έχει την τιμή:
α. 140
β. 150
edu.klimaka.gr
ΑΡΧΗ 4ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ
ΤΕΛΟΣ 4ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ
γ. 160
Μονάδες 3
Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.
Μονάδες 6
ΘΕΜΑ 3ο
Η σταθερά διάσπασης του ισοτόπου 131Ι είναι 10-6 s-1.
α. Να υπολογίσετε τον χρόνο υποδιπλασιασμού του ισοτόπου 131Ι.
Μονάδες 6
β. Να βρείτε τον αριθμό των πυρήνων του ισοτόπου 131Ι που περιέχονται σε ένα δείγμα ενεργότητας 106 Βq.
Μονάδες 6
γ. Θεωρώντας t=0 τη χρονική στιγμή που το παραπάνω δείγμα έχει ενεργότητα 106 Βq, ποιος αριθμός πυρήνων 131Ι θα έχει διασπαστεί μέχρι τη χρονική στιγμή t1=21⋅105s;
Μονάδες 6
δ. Πόση θα είναι η τιμή της ενεργότητας του δείγματος τη χρονική στιγμή t1;
Μονάδες 7
Δίνεται: ln2≈0,7
ΘΕΜΑ 4ο
Μονοχρωματική ακτινοβολία φωτός διατρέχει στο κενό απόσταση d=10λ0 σε χρόνο 2⋅10-14 s, όπου λ0 το μήκος κύματος της ακτινοβολίας στο κενό.
α. Να υπολογίσετε το μήκος κύματος της ακτινοβολίας στο κενό και να εξετάσετε αν αυτή ανήκει στο ορατό φάσμα.
Μονάδες 6
β. Να υπολογίσετε την ενέργεια ενός φωτονίου της ακτινοβολίας στο κενό.
Μονάδες 6 edu.klimaka.gr
ΑΡΧΗ 5ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ
ΤΕΛΟΣ 5ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ
γ. Η ακτινοβολία αυτή από το κενό εισέρχεται σε διαφανές μέσο με δείκτη διάθλασης n=1,5. Να υπολογίσετε σε πόσο χρόνο διανύει απόσταση 10λ0 στο μέσο αυτό.
Μονάδες 6
δ. Να βρεθεί ο αριθμός μηκών κύματος της ακτινοβολίας στο μέσο αυτό, που αντιστοιχεί στην απόσταση 10λ0 την οποία διανύει η ακτινοβολία στο ίδιο μέσο.
Μονάδες 7
Δίνονται η ταχύτητα του φωτός στο κενό c0=3⋅108m/s και η σταθερά του Planck h=6,6⋅10-34 J⋅s.
ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΥΣ
1. Στο τετράδιο να γράψετε μόνο τα προκαταρκτικά (ημερομηνία, εξεταζόμενο μάθημα). Να μην αντιγράψετε τα θέματα στο τετράδιο.
2. Να γράψετε το ονοματεπώνυμό σας στο πάνω μέρος των φωτοαντιγράφων, αμέσως μόλις σας παραδοθούν. Καμιά άλλη σημείωση δεν επιτρέπεται να γράψετε.
Κατά την αποχώρησή σας να παραδώσετε μαζί με το τετράδιο και τα φωτοαντίγραφα.
3. Να απαντήσετε στο τετράδιό σας σε όλα τα θέματα.
4. Να γράψετε τις απαντήσεις σας μόνο με μπλε ή μόνο με μαύρο στυλό. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε μολύβι μόνο για σχέδια, διαγράμματα και πίνακες.
5. Κάθε απάντηση επιστημονικά τεκμηριωμένη είναι αποδεκτή.
6. Διάρκεια εξέτασης: τρεις (3) ώρες μετά τη διανομή των φωτοαντιγράφων.
7. Χρόνος δυνατής αποχώρησης: μετά τη 10.30΄ πρωινή.
KΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ
ΤΕΛΟΣ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣ
ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ
ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ΄ ΤΑΞΗΣ
ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΠΕΜΠΤΗ 22 MAΪΟΥ 2008
ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ
ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5)
ΘΕΜΑ 1ο
Στις ερωτήσεις 1-4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα το γράμμα, που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.
1. Ακτίνα πράσινου φωτός προερχόμενη από το κενό εισέρχεται σε δεξαμενή νερού, τότε
α. η ταχύτητα του φωτός αυξάνεται.
β. η συχνότητα του φωτός μειώνεται.
γ. το μήκος κύματος του φωτός δεν μεταβάλλεται.
δ. το μήκος κύματος του φωτός μειώνεται.
Μονάδες 5
2. Κατά τη διάσπαση β¯ ενός ραδιενεργού πυρήνα παράγεται ηλεκτρόνιο. Το ηλεκτρόνιο αυτό προέρχεται
α. από τα ηλεκτρόνια που περιφέρονται γύρω από τον πυρήνα.
β. από τον πυρήνα στον οποίο υπάρχουν ελεύθερα ηλεκτρόνια.
γ. από τη διάσπαση νετρονίου του πυρήνα.
δ. από τη διάσπαση πρωτονίου του πυρήνα.
Μονάδες 5
3. Οι ραδιενεργές ακτίνες α, β, γ, τα νετρόνια και η ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία μεγάλης ενέργειας ονομάζονται ιονίζουσες ακτινοβολίες διότι:
α. είναι ιόντα.
edu.klimaka.gr
ΑΡΧΗ 2ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ
ΤΕΛΟΣ 2ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ
β. είναι ραδιενεργές.
γ. προκαλούν βιολογικές βλάβες.
δ. προκαλούν το σχηματισμό ιόντων.
Μονάδες 5
4. Ο χρόνος του υποδιπλασιασμού ενός ραδιενεργού στοιχείου εξαρτάται:
α. από τον αρχικό αριθμό πυρήνων.
β. από το είδος του ραδιενεργού στοιχείου.
γ. από την ενεργότητα του δείγματος.
δ. από τη μάζα του ραδιενεργού στοιχείου.
Μονάδες 5
5. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση, τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, ή Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη.
α. Οι υπεριώδεις ακτίνες είναι ορατές για το ανθρώπινο μάτι.
β. Το φως συμπεριφέρεται άλλοτε ως κύμα και άλλοτε ως σωματίδιο.
γ. Σύμφωνα με το πρότυπο του Thomson τα άτομα των αερίων εκπέμπουν γραμμικό φάσμα.
δ. Το ραδιενεργό κοβάλτιο χρησιμοποιείται για την επιλεκτική καταστροφή ιστών, όπως είναι οι όγκοι.
ε. Η ακτινοβολία α δεν εκτρέπεται από το μαγνητικό πεδίο.
Μονάδες 5
ΘΕΜΑ 2ο
Για τις παρακάτω ερωτήσεις 1-3 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.
edu.klimaka.gr
ΑΡΧΗ 3ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ
ΤΕΛΟΣ 3ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ
1. Αν από τον σωλήνα ενός λαμπτήρα φθορισμού αφαιρέσουμε το εσωτερικό του επίχρισμα, ο λαμπτήρας
α. θα φωτίζει περισσότερο.
β. δεν θα εκπέμπει καμιά ακτινοβολία.
γ. δεν θα εκπέμπει ορατό φως.
Μονάδες 3
Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.
Μονάδες 5
2. Όταν το άτομο του υδρογόνου βρίσκεται στη θεμελιώδη του κατάσταση η κινητική ενέργεια του ηλεκτρονίου του είναι Κ. Αν το άτομο του υδρογόνου μεταβεί στη δεύτερη διεγερμένη του κατάσταση, η κινητική ενέργεια του ηλεκτρονίου του γίνεται
α. 2Κ
β. 9Κ
γ.3Κ
Μονάδες 3
Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.
Μονάδες 5
3. Ραδιενεργός πυρήνας Α έχει ενέργεια σύνδεσης ανά νουκλεόνιο 7,9 MeV/νουκλεόνιο.
Ραδιενεργός πυρήνας Β έχει ενέργεια σύνδεσης ΕΒ=1.200 ΜeV.
Αν ο πυρήνας Α είναι σταθερότερος από τον πυρήνα Β, τότε ο μαζικός αριθμός του πυρήνα Β μπορεί να έχει την τιμή:
α. 140
β. 150
edu.klimaka.gr
ΑΡΧΗ 4ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ
ΤΕΛΟΣ 4ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ
γ. 160
Μονάδες 3
Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.
Μονάδες 6
ΘΕΜΑ 3ο
Η σταθερά διάσπασης του ισοτόπου 131Ι είναι 10-6 s-1.
α. Να υπολογίσετε τον χρόνο υποδιπλασιασμού του ισοτόπου 131Ι.
Μονάδες 6
β. Να βρείτε τον αριθμό των πυρήνων του ισοτόπου 131Ι που περιέχονται σε ένα δείγμα ενεργότητας 106 Βq.
Μονάδες 6
γ. Θεωρώντας t=0 τη χρονική στιγμή που το παραπάνω δείγμα έχει ενεργότητα 106 Βq, ποιος αριθμός πυρήνων 131Ι θα έχει διασπαστεί μέχρι τη χρονική στιγμή t1=21⋅105s;
Μονάδες 6
δ. Πόση θα είναι η τιμή της ενεργότητας του δείγματος τη χρονική στιγμή t1;
Μονάδες 7
Δίνεται: ln2≈0,7
ΘΕΜΑ 4ο
Μονοχρωματική ακτινοβολία φωτός διατρέχει στο κενό απόσταση d=10λ0 σε χρόνο 2⋅10-14 s, όπου λ0 το μήκος κύματος της ακτινοβολίας στο κενό.
α. Να υπολογίσετε το μήκος κύματος της ακτινοβολίας στο κενό και να εξετάσετε αν αυτή ανήκει στο ορατό φάσμα.
Μονάδες 6
β. Να υπολογίσετε την ενέργεια ενός φωτονίου της ακτινοβολίας στο κενό.
Μονάδες 6 edu.klimaka.gr
ΑΡΧΗ 5ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ
ΤΕΛΟΣ 5ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ
γ. Η ακτινοβολία αυτή από το κενό εισέρχεται σε διαφανές μέσο με δείκτη διάθλασης n=1,5. Να υπολογίσετε σε πόσο χρόνο διανύει απόσταση 10λ0 στο μέσο αυτό.
Μονάδες 6
δ. Να βρεθεί ο αριθμός μηκών κύματος της ακτινοβολίας στο μέσο αυτό, που αντιστοιχεί στην απόσταση 10λ0 την οποία διανύει η ακτινοβολία στο ίδιο μέσο.
Μονάδες 7
Δίνονται η ταχύτητα του φωτός στο κενό c0=3⋅108m/s και η σταθερά του Planck h=6,6⋅10-34 J⋅s.
ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΥΣ
1. Στο τετράδιο να γράψετε μόνο τα προκαταρκτικά (ημερομηνία, εξεταζόμενο μάθημα). Να μην αντιγράψετε τα θέματα στο τετράδιο.
2. Να γράψετε το ονοματεπώνυμό σας στο πάνω μέρος των φωτοαντιγράφων, αμέσως μόλις σας παραδοθούν. Καμιά άλλη σημείωση δεν επιτρέπεται να γράψετε.
Κατά την αποχώρησή σας να παραδώσετε μαζί με το τετράδιο και τα φωτοαντίγραφα.
3. Να απαντήσετε στο τετράδιό σας σε όλα τα θέματα.
4. Να γράψετε τις απαντήσεις σας μόνο με μπλε ή μόνο με μαύρο στυλό. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε μολύβι μόνο για σχέδια, διαγράμματα και πίνακες.
5. Κάθε απάντηση επιστημονικά τεκμηριωμένη είναι αποδεκτή.
6. Διάρκεια εξέτασης: τρεις (3) ώρες μετά τη διανομή των φωτοαντιγράφων.
7. Χρόνος δυνατής αποχώρησης: μετά τη 10.30΄ πρωινή.
KΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ
ΤΕΛΟΣ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣ
Η ΥΛΗ ΤΩΝ ΕΞΑΤΑΣΕΩΝ
ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ ΛΑΤΙΝΙΚΑ Β' ΛΥΚΕΙΟΥ
1. Εισαγωγή: θα διδαχθούν αναλυτικά σε δύο (2) διδακτικές ώρες:
α) κεφ. ΛΑΤΙΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ: Ενότητες: Η λατινική γλώσσα, Η γένεση της ρωμαϊκής λογοτεχνίας, Εποχές της ρωμαϊκής λογοτεχνίας, Γενικά χαρακτηριστικά της ρωμαϊκής λογοτεχνίας (σελ. 9-12).
β) κεφ. Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΡΩΜΑΪΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ: ενότητα: Κλασική εποχή, α. Οι χρόνοι του Κικέρωνα, β. Αυγούστειοι χρόνοι (σ. 14-21).
2. Κείμενα: Όλα (1 - 20) με τα γραμματικά και συντακτικά φαινόμενα που περιέχουν. Κάθε διδακτική ενότητα θα διδάσκεται σε 2 διδακτικές ώρες.
· Το ίδιο πρόγραμμα εφαρμόζεται και για την Γ΄ τάξη των Εσπερινών Λυκείων.
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ
Α΄ Λυκείου
α) Άλγεβρα
Η διδασκαλία της Άλγεβρας θα γίνει σύμφωνα με τις Οδηγίες του Π.Ι., που αναφέρονται στη διδακτέα ύλη και στη διδασκαλία των Μαθηματικών του Γενικού Λυκείου.
Σύμφωνα με τις παραπάνω οδηγίες θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι οι έννοιες στις οποίες αναφέρονται οι παράγραφοι 1.1, 1.2, 1.3, 1.4, 1.5, 2.1, 2.2, 2.3, 2.4, 3.1 και 4.1 είναι γνωστές στους μαθητές, αφού τις διδάχτηκαν σχεδόν όλες αναλυτικά στη Γ΄ Γυμνασίου. Επομένως, η διδασκαλία των παραγράφων αυτών έχει κυρίως επαναληπτικό χαρακτήρα και για το λόγο αυτό θα πρέπει να διδαχτούν μόνο όσα προβλέπονται από τις οδηγίες του Π.Ι. και να μη διατεθούν περισσότερες διδακτικές ώρες από τις προβλεπόμενες. Έτσι θα εξοικονομηθεί χρόνος, για να διδαχτούν με μεγαλύτερη άνεση και σε μεγαλύτερο βάθος οι έννοιες των υπόλοιπων παραγράφων του σχολικού βιβλίου, οι οποίες αποτελούν και τη βασική διδακτέα ύλη της Άλγεβρας της Α΄ Λυκείου.
Τονίζουμε ότι οι οδηγίες του Π.Ι. προβλέπουν ότι δεν πρέπει να διδαχτούν τα ακόλουθα:
1. Από την παράγραφο 1.1:
ü Το ερώτημα iv) της εφαρμογής της σελίδας 14 και
ü Οι ασκήσεις της Β΄ ομάδας της σελίδας 16.
2. Από την παράγραφο 1.2:
ü Η ταυτότητα
ü Οι εφαρμογές 1(iii) της σελίδας 18 και 3(i) της σελίδας 19.
ü Η άσκηση 5 της Α΄ ομάδας της σελίδας 22 και οι ασκήσεις της Β΄ ομάδας της σελίδας 23.
3. Από την παράγραφο 1.3:
ü Οι ασκήσεις 2 και 3 της Β΄ ομάδας της σελίδας 28.
4. Από την παράγραφο 1.4:
ü Το 1ο παράδειγμα (ερώτημα iii) της σελίδας 31, το 4ο παράδειγμα της σελίδας 33 και
ü Οι ασκήσεις 6 και 8 της Α΄ ομάδας της σελίδας 36 και 2 και 3 της Β΄ ομάδας της σελίδας 37.
5. Από την παράγραφο 1.6:
ü Η απόδειξη της ιδιότητας ,
ü Οι ασκήσεις της Β΄ ομάδας της σελίδας 43.
6. Από την παράγραφο 1.7:
ü Οι ασκήσεις 5 και 6 της Β΄ ομάδας των σελίδων 51 και 52.
7. Από την παράγραφο 2.4:
ü Η υποπαράγραφος «ευθείες κάθετες».
ü Το παράδειγμα 4 της σελίδας 76 και
ü Οι ασκήσεις 1ii), 1iii) και 3 της Β΄ ομάδας της σελίδας 78.
8. Από την παράγραφο 2.5:
ü Η άσκηση 2 της Α΄ ομάδας της σελίδας 92, οι ασκήσεις 10iii) και 10ιv) της Α΄ ομάδας των σελίδων 93 και όλες οι ασκήσεις της Β΄ ομάδας της σελίδας 94.
9. Από την παράγραφο 3.2:
ü Η άσκηση 6 της Α΄ ομάδας και η άσκηση 1 της Β΄ ομάδας της σελίδας 109.
10. Από την παράγραφο 3.3:
ü Οι ασκήσεις 1 και 2 της Β΄ ομάδας της σελίδας 114.
11. Από την παράγραφο 4.1:
ü Το παράδειγμα 2.ii) της σελίδας 119 και
ü Οι ασκήσεις της Β΄ ομάδας της σελίδας 122.
12. Από την παράγραφο 4.2:
ü Το 1ο παράδειγμα της σελίδας 123.
ü Οι ασκήσεις 1iii) και 1iv), 4ii) και 4iii), 5 και 6 της Α΄ ομάδας και όλες οι ασκήσεις της Β΄ ομάδας των σελίδων 124 και 125.
13. Από την παράγραφο 4.5:
ü Οι ασκήσεις της Β΄ ομάδας της σελίδας 152.
Επίσης προτείνεται να μη διδαχτούν και :
ü Οι ασκήσεις 1 και 2 της Α΄ Ομάδας της σελίδας 15.
ü Οι ασκήσεις 1, 2 και 6 της Α΄ Ομάδας των σελίδων27 & 28.
ü Το 2ο παράδειγμα της σελίδας 31.
ü Tο 1o και 2ο παράδειγμα της σελίδας 34 και
ü Οι ασκήσεις 2, 10, 13, της Α΄ ομάδας των σελίδων 49-50.
Προτείνεται όμως να δοθούν προς επίλυση οι ασκήσεις και οι δραστηριότητες που προτείνονται στις διδακτικές οδηγίες του Π.Ι. για κάθε ενότητα χωριστά.
Επιπλέον, προτείνεται:
1. Να δοθεί έμφαση, με τη βοήθεια κατάλληλων αλλά απλών παραδειγμάτων, στη σταδιακή κατανόηση από μέρους των μαθητών των λογικών συνδέσμων «ή», «και» και των εκφράσεων: «Αν …, τότε … » (συνεπαγωγή), «Αν ..., τότε … και αντιστρόφως» (ισοδυναμία), «Για κάθε … ισχύει … » και «Υπάρχει … τέτοιο, ώστε να ισχύει … », χωρίς όμως να γίνεται χρήση των αντίστοιχων συμβόλων της Μαθηματικής Λογικής, με εξαίρεση του συμβόλου της ισοδυναμίας και, κατά την κρίση του διδάσκοντος, του συμβόλου της συνεπαγωγής. Σχετικά παραδείγματα για τη σημασία των συνδέσμων «ή», «και» και των εκφράσεων: «Αν …, τότε … » και «Αν …, τότε … και αντιστρόφως»,δίνονται στις σελίδες 38 και 41 των οδηγιών του Π.Ι. και στη σελίδα 19 (παραδείγματα 2 και 3ii) του σχολικού βιβλίου. Για τη σημασία της έκφρασης: «Για κάθε … ισχύει … » να γίνει αναφορά και στις αξιοσημείωτες ταυτότητες (σελ. 17-18 του σχολ. βιβλίου), καθώς επίσης και στις εξισώσεις της μορφής αx+β=0, όταν α=β=0 και στις ανισώσεις της μορφής αx+β>0, όταν α=0 και β>0 και της μορφής αx+β<0, όταν α=0 και β<0. Τέλος, για τη σημασία της έκφρασης: «Υπάρχει … τέτοιο, ώστε να ισχύει…» να γίνει αναφορά στις εξισώσεις, τις ανισώσεις και τα συστήματα, καθώς και στον ορισμό της ρίζας θετικού αριθμού. Θα πρέπει εδώ να τονίσουμε ότι σε καμία περίπτωση η αναφορά στις παραπάνω έννοιες δεν πρέπει να πάρει θεωρητικό χαρακτήρα (Θεωρία Μαθηματικής Λογικής).
2. Να δοθεί έμφαση, με τη βοήθεια κατάλληλων αλλά απλών παραδειγμάτων, στη σταδιακή κατανόηση από μέρους των μαθητών των διαφόρων μορφών αποδείξεων. Τέτοια παραδείγματα και ασκήσεις υπάρχουν στις σελίδες 18-21 του σχολικού βιβλίου της Άλγεβρας Α΄ Λυκείου, καθώς και στο σχολικό βιβλίο της Γεωμετρίας της Α΄ Λυκείου.
3. Κατά τη διδασκαλία των εννοιών απόλυτη τιμή, εξισώσεις, ανισώσεις, γραμμικά συστήματα, συναρτήσεις κ.ά., θα πρέπει να δίνεται έμφαση όχι μόνο στις αλγεβρικές αναπαραστάσεις των εννοιών αυτών αλλά και στις γεωμετρικές/γραφικές αναπαραστάσεις τους και να αναδεικνύεται, μέσω κατάλληλων παραδειγμάτων, η ανάγκη της διασύνδεσης των αναπαραστάσεων αυτών και της μετάβασης από τη μία μορφή στην άλλη. Τέτοια παραδείγματα (ασκήσεις & δραστηριότητες ) αναφέρονται στις σελίδες 24 – 34, 43-45, 48-49, 52-57 και 60-63 των οδηγιών του Π.Ι.
4. Η διδασκαλία των παραγράφων που αναφέρονται: στη διερεύνηση εξισώσεων & συστημάτων α΄ βαθμού, στην έννοια της απόλυτης τιμής και στην έννοια της ρίζας θετικού αριθμού να γίνει όπως ακριβώς προβλέπουν οι οδηγίες του Π.Ι. και σε καμία περίπτωση δε θα πρέπει να πάρει τη μορφή επίλυσης δύσκολων και εξεζητημένων ασκήσεων (βλ. Οδηγίες του Π.Ι., σελ 11 – 14).
β) Γεωμετρία
Η διδασκαλία της Γεωμετρίας της Α΄ Λυκείου θα γίνει σύμφωνα με τις οδηγίες του Π.Ι και το βιβλίο του καθηγητή του μαθήματος της Γεωμετρίας. Θα πρέπει όμως να ληφθεί υπόψη ότι οι μαθητές έχουν διδαχτεί στην Γ΄ Γυμνασίου τις έννοιες που αναφέρονται στην ισότητα τριγώνων, στο λόγο ευθύγραμμων τμημάτων, στο θεώρημα Θαλή και στην ομοιότητα ευθύγραμμων σχημάτων. Ως εκ τούτου είναι δυνατή η επιτάχυνση της διδασκαλίας των ενοτήτων που αναφέρονται στις παραπάνω έννοιες, με σκοπό την ολοκλήρωση της διδασκαλίας των εννοιών των υπόλοιπων ενοτήτων της Γεωμετρίας της Α΄ Λυκείου.
Β΄ τάξη
ΦΥΣΙΚΗ
Γενική παιδεία
α. Από τα προβλήματα του σχολικού βιβλίου των Αλεξάκη Ν. κ.ά. (παραδείγματα, λυμένα και για λύση) δε θα διδαχθούν τα παρακάτω:
1. Από το κεφάλαιο 3.2 «Συνεχές ηλεκτρικό ρεύμα» τα λυμένα 1, 3, 5 των σελίδων 111, 113, και 114 και τα προς λύση 17, 18, 19, 20 β ερώτημα, 41, 43, 44, 45, 46, 47, 48, των σελίδων 131, 133, 134.
2. Από το κεφάλαιο 3.3 «Ηλεκτρομαγνητισμός» τα παραδείγματα 5, 8 των σελίδων 160, 175, τα λυμένα 1, 2, 3 των σελίδων 180, 181 και τα προς λύση 20, 32, 34,36, 37, 38, 39, 40, 41, 52, 53, 54, 55, 56, 57, 58, 59, 60 των σελίδων 193, 194, 195, 196, 197, 198.
3. Από το κεφάλαιο 4 «Ταλαντώσεις και κύματα» το λυμένο της σελίδας 223, και τα προς λύση 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, των σελίδων 231, 232.
β. Από τα υπόλοιπα προβλήματα καθώς και από τις ερωτήσεις-δραστηριότητες να διδαχθούν όσα κατά την άποψη των διδασκόντων συμβάλλουν στην καλύτερη εμπέδωση της ύλης, φυσικά μέσα στα πλαίσια του προγραμματισμού τους για την έγκαιρη ολοκλήρωση της ύλης.
γ Ενδεικτικά προτείνεται, να διατεθούν για τη διδασκαλία, κάθε ενότητας από το διδακτικό βιβλίο των Αλεξάκη Ν. κ.ά. οι ώρες:
ΕΝΟΤΗΤΕΣ
ΩΡΕΣ
3.1 ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΜΕΤΑΞΥ ΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ ΦΟΡΤΙΩΝ
3.1.1. Ο νόμος του Coulomb.
3.1.2. Ηλεκτρικό πεδίο.
3.1.3. Ηλεκτρική δυναμική ενέργεια.
3.1.4. Δυναμικό – Διαφορά δυναμικού.
3.1.5. Πυκνωτές.
12
3.2 ΣΥΝΕΧΕΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΡΕΥΜΑ
3.2.1. Ηλεκτρικές πηγές.
3.2.2. Ηλεκτρικό ρεύμα.
3.2.3. Κανόνες Kirchhoff.
3.2.4. Αντίσταση – Αντιστάτης.
3.2.5. Συνδεσμολογία αντιστατών(αντιστάσεων).
3.2.7. Ενέργεια και ισχύς του ηλεκτρικού ρεύματος.
3.2.8. Ηλεκτρεγερτική δύναμη (ΗΕΔ) πηγής.
3.2.9. Νόμος του OHM για κλειστό κύκλωμα.
3.2.10. Αποδέκτες.
15
3.3 ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΣΜΟΣ
3.3.1. Μαγνητικό πεδίο.
3.3.2. Μαγνητικό πεδίο ρευματοφόρων αγωγών.
3.3.3. Ηλεκτρομαγνητική δύναμη (χωρίς τη δύναμη μεταξύ
παραλλήλων ρευματοφόρων αγωγών και τον ορισμό του
Ampere στο S.I.).
3.3.4. Η ύλη μέσα στο μαγνητικό πεδίο.
3.3.6. Ηλεκτρομαγνητική επαγωγή.
11
4.1 ΜΗΧΑΝΙΚΕΣ ΤΑΛΑΝΤΩΣΕΙΣ
4.1.1. Περιοδικά φαινόμενα.
4.1.2. Γραμμική αρμονική ταλάντωση με ιδανικό ελατήριο.
4.1.3. Απλό εκκρεμές.
10
Θετική και τεχνολογική κατεύθυνση
α. Επειδή το κεφάλαιο της Ηλεκτρομαγνητικής επαγωγής περιέχει έννοιες που είναι απαραίτητες για τη διδασκαλία μέρους της ύλης της Φυσικής θετικής και τεχνολογικής κατεύθυνσης της Γ΄ Λυκείου (Νόμος της επαγωγής ,εναλλασσόμενο ρεύμα, αμοιβαία επαγωγή και αυτεπαγωγή) θα πρέπει να διατεθεί ο απαραίτητος χρόνος για να διδαχθούν οι έννοιες αυτές.
β. Ενδεικτικά προτείνεται, να διατεθούν για τη διδασκαλία, κάθε ενότητας από το διδακτικό βιβλίο των Ιωάννου Ι. κ.ά. οι ώρες:
ΕΝΟΤΗΤΕΣ
ΩΡΕΣ
1 ΚΙΝΗΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΤΩΝ ΑΕΡΙΩΝ
1-1 Εισαγωγή.
1-2 Οι νόμοι των αερίων.
1-3 Καταστατική εξίσωση των ιδανικών αερίων.
1-4 Κινητική θεωρία.
1-5 Τα πρώτα σημαντικά αποτελέσματα (εξαιρείται η απόδειξη της σχέσης ).
7
2 ΘΕΡΜΟΔΥΝΑΜΙΚΗ
2-1 Εισαγωγή.
2-2 Θερμοδυναμικό σύστημα.
2-3 Ισορροπία θερμοδυναμικού συστήματος.
2-4 Αντιστρεπτές μεταβολές.
2-5 Έργο παραγόμενο από αέριο κατά τη διάρκεια μεταβολών όγκου.
2-6 Θερμότητα.
2-7 Εσωτερική ενέργεια.
2-8 Πρώτος θερμοδυναμικός νόμος.
2-9 Εφαρμογή του πρώτου θερμοδυναμικού νόμου σε ειδικές περιπτώσεις.
2-10 Γραμμομοριακές ειδικές θερμότητες αερίων.
2-11 Θερμικές μηχανές.
2-12 Ο δεύτερος θερμοδυναμικός νόμος.
2-13 Η μηχανή του Carnot.
13
3 ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΠΕΔΙΟ.
3-6 Η δυναμική ενέργεια πολλών σημειακών φορτίων.
3-8 Κινήσεις φορτισμένων σωματιδίων σε ομογενές ηλεκτροστατικό πεδίο (Εξαιρούνται ο καθοδικός σωλήνας και ο παλμογράφος).
7
4 ΜΑΓΝΗΤΙΚΟ ΠΕΔΙΟ
4-7 Δύναμη που ασκεί το μαγνητικό πεδίο σε κινούμενο φορτίο.
4-8 Κίνηση φορτισμένων σωματιδίων μέσα σε μαγνητικό πεδίο.
5
5 ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΕΠΑΓΩΓΗ
5-3 Ευθύγραμμος αγωγός κινούμενος σε ομογενές μαγνητικό πεδίο.
5-4 Ο κανόνας του Lenz και η αρχή διατήρησης της ενέργειας στο φαινόμενο της επαγωγής.
5-5 Στρεφόμενος αγωγός.
5-6 Στρεφόμενο πλαίσιο - Eναλλασσόμενη τάση.
5-7 Εναλλασσόμενο ρεύμα.
5-8 Ενεργός ένταση – Ενεργός τάση.
5-9 Ο νόμος του Joule – Ισχύς του εναλλασσόμενου ρεύματος.
5-13 Αμοιβαία επαγωγή.
5-14 Αυτεπαγωγή.
· Χημεία Θετικής Κατεύθυνσης (2 ώρες την εβδομάδα, καθ΄ όλη τη διάρκεια του σχολικού έτους).
Θα διδαχθεί το βιβλίο «Χημεία Θετικής Κατεύθυνσης» Β΄ Λυκείου των Λιοδάκη Σ., Γάκη Δ., Θεοδωρόπουλου Δ., Θεοδωρόπουλου Π. και Κάλλη Α.
Το βιβλίο συνοδεύεται από Εργαστηριακό οδηγό για το μαθητή, Τετράδιο Εργαστηριακών Ασκήσεων, Εποπτικό υλικό και Βιβλίο για τον καθηγητή, στο οποίο αναγράφονται αναλυτικά οδηγίες για τη διδασκαλία του μαθήματος.
Από το ανωτέρω εκπαιδευτικό υλικό να διδαχθούν:
1. Κεφάλαιο 1ο: Διαμοριακές δυνάμεις – Καταστάσεις της ύλης – Προσθετικές ιδιότητες εκτός της παραγράφου 1.2 (Προσθετικές ιδιότητες διαλυμάτων) (Σελίδες 17 έως 29).
2. Κεφάλαιο 2ο: Θερμοχημεία εκτός: α) Πρότυπη ενθαλπία διάλυσης και β) Ενθαλπία δεσμού της παραγράφου 2.1 (Σελίδες 57, 58).
3. Κεφάλαιο 3ο: Χημική κινητική.
4. Κεφάλαιο 4ο: Χημική ισορροπία.
5. Κεφάλαιο 5ο: Οξειδοαναγωγή – Ηλεκτρόλυση.
Εργαστηριακές ασκήσεις:
1. Υπολογισμός θερμότητας αντίδρασης.
2. Ταχύτητα αντίδρασης και παράγοντες που την επηρεάζουν.
3. Δράση καταλυτών.
4. Παράγοντες που επηρεάζουν τη θέση χημικής ισορροπίας.
· Χημεία μάθημα επιλογής (2 ώρες την εβδομάδα, καθ΄ όλη τη διάρκεια του σχολικού έτους).
Θα διδαχθεί το βιβλίο «Χημεία επιλογής» Β΄ Λυκείου των Λιοδάκη Σ., Γάκη Δ., Θεοδωρόπουλου Δ., Θεοδωρόπουλου Π. και Κάλλη Α.
Το βιβλίο συνοδεύεται από Εργαστηριακό οδηγό για το μαθητή, Τετράδιο Εργαστηριακών Ασκήσεων, Εποπτικό υλικό και Βιβλίο για τον καθηγητή, στο οποίο αναγράφονται αναλυτικά οδηγίες για τη διδασκαλία του μαθήματος.
Από το ανωτέρω εκπαιδευτικό υλικό να διδαχθούν:
Κεφάλαιο 5: Οξειδοαναγωγή – Ηλεκτρόλυση.
Κεφάλαιο 6: Μέταλλα και κράματα.
Κεφάλαιο 7: Μελέτη ενώσεων πρακτικού – βιομηχανικού ενδιαφέροντος.
Κεφάλαιο 8: Υλικά.
Στο πλαίσιο αυτής της διδακτέας ύλης να γίνονται και οι εξής εργαστηριακές ασκήσεις από τον εργαστηριακό οδηγό «Χημεία Β΄ Λυκείου Κατεύθυνσης»:
Πείραμα 5: Αντιδράσεις οξειδοαναγωγής.
Πείραμα 6: Ηλεκτρόλυση διαλύματος ηλεκτρολύτη.
Πείραμα 7: Επιμετάλλωση.
1. Εισαγωγή: θα διδαχθούν αναλυτικά σε δύο (2) διδακτικές ώρες:
α) κεφ. ΛΑΤΙΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ: Ενότητες: Η λατινική γλώσσα, Η γένεση της ρωμαϊκής λογοτεχνίας, Εποχές της ρωμαϊκής λογοτεχνίας, Γενικά χαρακτηριστικά της ρωμαϊκής λογοτεχνίας (σελ. 9-12).
β) κεφ. Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΡΩΜΑΪΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ: ενότητα: Κλασική εποχή, α. Οι χρόνοι του Κικέρωνα, β. Αυγούστειοι χρόνοι (σ. 14-21).
2. Κείμενα: Όλα (1 - 20) με τα γραμματικά και συντακτικά φαινόμενα που περιέχουν. Κάθε διδακτική ενότητα θα διδάσκεται σε 2 διδακτικές ώρες.
· Το ίδιο πρόγραμμα εφαρμόζεται και για την Γ΄ τάξη των Εσπερινών Λυκείων.
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ
Α΄ Λυκείου
α) Άλγεβρα
Η διδασκαλία της Άλγεβρας θα γίνει σύμφωνα με τις Οδηγίες του Π.Ι., που αναφέρονται στη διδακτέα ύλη και στη διδασκαλία των Μαθηματικών του Γενικού Λυκείου.
Σύμφωνα με τις παραπάνω οδηγίες θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι οι έννοιες στις οποίες αναφέρονται οι παράγραφοι 1.1, 1.2, 1.3, 1.4, 1.5, 2.1, 2.2, 2.3, 2.4, 3.1 και 4.1 είναι γνωστές στους μαθητές, αφού τις διδάχτηκαν σχεδόν όλες αναλυτικά στη Γ΄ Γυμνασίου. Επομένως, η διδασκαλία των παραγράφων αυτών έχει κυρίως επαναληπτικό χαρακτήρα και για το λόγο αυτό θα πρέπει να διδαχτούν μόνο όσα προβλέπονται από τις οδηγίες του Π.Ι. και να μη διατεθούν περισσότερες διδακτικές ώρες από τις προβλεπόμενες. Έτσι θα εξοικονομηθεί χρόνος, για να διδαχτούν με μεγαλύτερη άνεση και σε μεγαλύτερο βάθος οι έννοιες των υπόλοιπων παραγράφων του σχολικού βιβλίου, οι οποίες αποτελούν και τη βασική διδακτέα ύλη της Άλγεβρας της Α΄ Λυκείου.
Τονίζουμε ότι οι οδηγίες του Π.Ι. προβλέπουν ότι δεν πρέπει να διδαχτούν τα ακόλουθα:
1. Από την παράγραφο 1.1:
ü Το ερώτημα iv) της εφαρμογής της σελίδας 14 και
ü Οι ασκήσεις της Β΄ ομάδας της σελίδας 16.
2. Από την παράγραφο 1.2:
ü Η ταυτότητα
ü Οι εφαρμογές 1(iii) της σελίδας 18 και 3(i) της σελίδας 19.
ü Η άσκηση 5 της Α΄ ομάδας της σελίδας 22 και οι ασκήσεις της Β΄ ομάδας της σελίδας 23.
3. Από την παράγραφο 1.3:
ü Οι ασκήσεις 2 και 3 της Β΄ ομάδας της σελίδας 28.
4. Από την παράγραφο 1.4:
ü Το 1ο παράδειγμα (ερώτημα iii) της σελίδας 31, το 4ο παράδειγμα της σελίδας 33 και
ü Οι ασκήσεις 6 και 8 της Α΄ ομάδας της σελίδας 36 και 2 και 3 της Β΄ ομάδας της σελίδας 37.
5. Από την παράγραφο 1.6:
ü Η απόδειξη της ιδιότητας ,
ü Οι ασκήσεις της Β΄ ομάδας της σελίδας 43.
6. Από την παράγραφο 1.7:
ü Οι ασκήσεις 5 και 6 της Β΄ ομάδας των σελίδων 51 και 52.
7. Από την παράγραφο 2.4:
ü Η υποπαράγραφος «ευθείες κάθετες».
ü Το παράδειγμα 4 της σελίδας 76 και
ü Οι ασκήσεις 1ii), 1iii) και 3 της Β΄ ομάδας της σελίδας 78.
8. Από την παράγραφο 2.5:
ü Η άσκηση 2 της Α΄ ομάδας της σελίδας 92, οι ασκήσεις 10iii) και 10ιv) της Α΄ ομάδας των σελίδων 93 και όλες οι ασκήσεις της Β΄ ομάδας της σελίδας 94.
9. Από την παράγραφο 3.2:
ü Η άσκηση 6 της Α΄ ομάδας και η άσκηση 1 της Β΄ ομάδας της σελίδας 109.
10. Από την παράγραφο 3.3:
ü Οι ασκήσεις 1 και 2 της Β΄ ομάδας της σελίδας 114.
11. Από την παράγραφο 4.1:
ü Το παράδειγμα 2.ii) της σελίδας 119 και
ü Οι ασκήσεις της Β΄ ομάδας της σελίδας 122.
12. Από την παράγραφο 4.2:
ü Το 1ο παράδειγμα της σελίδας 123.
ü Οι ασκήσεις 1iii) και 1iv), 4ii) και 4iii), 5 και 6 της Α΄ ομάδας και όλες οι ασκήσεις της Β΄ ομάδας των σελίδων 124 και 125.
13. Από την παράγραφο 4.5:
ü Οι ασκήσεις της Β΄ ομάδας της σελίδας 152.
Επίσης προτείνεται να μη διδαχτούν και :
ü Οι ασκήσεις 1 και 2 της Α΄ Ομάδας της σελίδας 15.
ü Οι ασκήσεις 1, 2 και 6 της Α΄ Ομάδας των σελίδων27 & 28.
ü Το 2ο παράδειγμα της σελίδας 31.
ü Tο 1o και 2ο παράδειγμα της σελίδας 34 και
ü Οι ασκήσεις 2, 10, 13, της Α΄ ομάδας των σελίδων 49-50.
Προτείνεται όμως να δοθούν προς επίλυση οι ασκήσεις και οι δραστηριότητες που προτείνονται στις διδακτικές οδηγίες του Π.Ι. για κάθε ενότητα χωριστά.
Επιπλέον, προτείνεται:
1. Να δοθεί έμφαση, με τη βοήθεια κατάλληλων αλλά απλών παραδειγμάτων, στη σταδιακή κατανόηση από μέρους των μαθητών των λογικών συνδέσμων «ή», «και» και των εκφράσεων: «Αν …, τότε … » (συνεπαγωγή), «Αν ..., τότε … και αντιστρόφως» (ισοδυναμία), «Για κάθε … ισχύει … » και «Υπάρχει … τέτοιο, ώστε να ισχύει … », χωρίς όμως να γίνεται χρήση των αντίστοιχων συμβόλων της Μαθηματικής Λογικής, με εξαίρεση του συμβόλου της ισοδυναμίας και, κατά την κρίση του διδάσκοντος, του συμβόλου της συνεπαγωγής. Σχετικά παραδείγματα για τη σημασία των συνδέσμων «ή», «και» και των εκφράσεων: «Αν …, τότε … » και «Αν …, τότε … και αντιστρόφως»,δίνονται στις σελίδες 38 και 41 των οδηγιών του Π.Ι. και στη σελίδα 19 (παραδείγματα 2 και 3ii) του σχολικού βιβλίου. Για τη σημασία της έκφρασης: «Για κάθε … ισχύει … » να γίνει αναφορά και στις αξιοσημείωτες ταυτότητες (σελ. 17-18 του σχολ. βιβλίου), καθώς επίσης και στις εξισώσεις της μορφής αx+β=0, όταν α=β=0 και στις ανισώσεις της μορφής αx+β>0, όταν α=0 και β>0 και της μορφής αx+β<0, όταν α=0 και β<0. Τέλος, για τη σημασία της έκφρασης: «Υπάρχει … τέτοιο, ώστε να ισχύει…» να γίνει αναφορά στις εξισώσεις, τις ανισώσεις και τα συστήματα, καθώς και στον ορισμό της ρίζας θετικού αριθμού. Θα πρέπει εδώ να τονίσουμε ότι σε καμία περίπτωση η αναφορά στις παραπάνω έννοιες δεν πρέπει να πάρει θεωρητικό χαρακτήρα (Θεωρία Μαθηματικής Λογικής).
2. Να δοθεί έμφαση, με τη βοήθεια κατάλληλων αλλά απλών παραδειγμάτων, στη σταδιακή κατανόηση από μέρους των μαθητών των διαφόρων μορφών αποδείξεων. Τέτοια παραδείγματα και ασκήσεις υπάρχουν στις σελίδες 18-21 του σχολικού βιβλίου της Άλγεβρας Α΄ Λυκείου, καθώς και στο σχολικό βιβλίο της Γεωμετρίας της Α΄ Λυκείου.
3. Κατά τη διδασκαλία των εννοιών απόλυτη τιμή, εξισώσεις, ανισώσεις, γραμμικά συστήματα, συναρτήσεις κ.ά., θα πρέπει να δίνεται έμφαση όχι μόνο στις αλγεβρικές αναπαραστάσεις των εννοιών αυτών αλλά και στις γεωμετρικές/γραφικές αναπαραστάσεις τους και να αναδεικνύεται, μέσω κατάλληλων παραδειγμάτων, η ανάγκη της διασύνδεσης των αναπαραστάσεων αυτών και της μετάβασης από τη μία μορφή στην άλλη. Τέτοια παραδείγματα (ασκήσεις & δραστηριότητες ) αναφέρονται στις σελίδες 24 – 34, 43-45, 48-49, 52-57 και 60-63 των οδηγιών του Π.Ι.
4. Η διδασκαλία των παραγράφων που αναφέρονται: στη διερεύνηση εξισώσεων & συστημάτων α΄ βαθμού, στην έννοια της απόλυτης τιμής και στην έννοια της ρίζας θετικού αριθμού να γίνει όπως ακριβώς προβλέπουν οι οδηγίες του Π.Ι. και σε καμία περίπτωση δε θα πρέπει να πάρει τη μορφή επίλυσης δύσκολων και εξεζητημένων ασκήσεων (βλ. Οδηγίες του Π.Ι., σελ 11 – 14).
β) Γεωμετρία
Η διδασκαλία της Γεωμετρίας της Α΄ Λυκείου θα γίνει σύμφωνα με τις οδηγίες του Π.Ι και το βιβλίο του καθηγητή του μαθήματος της Γεωμετρίας. Θα πρέπει όμως να ληφθεί υπόψη ότι οι μαθητές έχουν διδαχτεί στην Γ΄ Γυμνασίου τις έννοιες που αναφέρονται στην ισότητα τριγώνων, στο λόγο ευθύγραμμων τμημάτων, στο θεώρημα Θαλή και στην ομοιότητα ευθύγραμμων σχημάτων. Ως εκ τούτου είναι δυνατή η επιτάχυνση της διδασκαλίας των ενοτήτων που αναφέρονται στις παραπάνω έννοιες, με σκοπό την ολοκλήρωση της διδασκαλίας των εννοιών των υπόλοιπων ενοτήτων της Γεωμετρίας της Α΄ Λυκείου.
Β΄ τάξη
ΦΥΣΙΚΗ
Γενική παιδεία
α. Από τα προβλήματα του σχολικού βιβλίου των Αλεξάκη Ν. κ.ά. (παραδείγματα, λυμένα και για λύση) δε θα διδαχθούν τα παρακάτω:
1. Από το κεφάλαιο 3.2 «Συνεχές ηλεκτρικό ρεύμα» τα λυμένα 1, 3, 5 των σελίδων 111, 113, και 114 και τα προς λύση 17, 18, 19, 20 β ερώτημα, 41, 43, 44, 45, 46, 47, 48, των σελίδων 131, 133, 134.
2. Από το κεφάλαιο 3.3 «Ηλεκτρομαγνητισμός» τα παραδείγματα 5, 8 των σελίδων 160, 175, τα λυμένα 1, 2, 3 των σελίδων 180, 181 και τα προς λύση 20, 32, 34,36, 37, 38, 39, 40, 41, 52, 53, 54, 55, 56, 57, 58, 59, 60 των σελίδων 193, 194, 195, 196, 197, 198.
3. Από το κεφάλαιο 4 «Ταλαντώσεις και κύματα» το λυμένο της σελίδας 223, και τα προς λύση 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, των σελίδων 231, 232.
β. Από τα υπόλοιπα προβλήματα καθώς και από τις ερωτήσεις-δραστηριότητες να διδαχθούν όσα κατά την άποψη των διδασκόντων συμβάλλουν στην καλύτερη εμπέδωση της ύλης, φυσικά μέσα στα πλαίσια του προγραμματισμού τους για την έγκαιρη ολοκλήρωση της ύλης.
γ Ενδεικτικά προτείνεται, να διατεθούν για τη διδασκαλία, κάθε ενότητας από το διδακτικό βιβλίο των Αλεξάκη Ν. κ.ά. οι ώρες:
ΕΝΟΤΗΤΕΣ
ΩΡΕΣ
3.1 ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΜΕΤΑΞΥ ΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ ΦΟΡΤΙΩΝ
3.1.1. Ο νόμος του Coulomb.
3.1.2. Ηλεκτρικό πεδίο.
3.1.3. Ηλεκτρική δυναμική ενέργεια.
3.1.4. Δυναμικό – Διαφορά δυναμικού.
3.1.5. Πυκνωτές.
12
3.2 ΣΥΝΕΧΕΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΡΕΥΜΑ
3.2.1. Ηλεκτρικές πηγές.
3.2.2. Ηλεκτρικό ρεύμα.
3.2.3. Κανόνες Kirchhoff.
3.2.4. Αντίσταση – Αντιστάτης.
3.2.5. Συνδεσμολογία αντιστατών(αντιστάσεων).
3.2.7. Ενέργεια και ισχύς του ηλεκτρικού ρεύματος.
3.2.8. Ηλεκτρεγερτική δύναμη (ΗΕΔ) πηγής.
3.2.9. Νόμος του OHM για κλειστό κύκλωμα.
3.2.10. Αποδέκτες.
15
3.3 ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΣΜΟΣ
3.3.1. Μαγνητικό πεδίο.
3.3.2. Μαγνητικό πεδίο ρευματοφόρων αγωγών.
3.3.3. Ηλεκτρομαγνητική δύναμη (χωρίς τη δύναμη μεταξύ
παραλλήλων ρευματοφόρων αγωγών και τον ορισμό του
Ampere στο S.I.).
3.3.4. Η ύλη μέσα στο μαγνητικό πεδίο.
3.3.6. Ηλεκτρομαγνητική επαγωγή.
11
4.1 ΜΗΧΑΝΙΚΕΣ ΤΑΛΑΝΤΩΣΕΙΣ
4.1.1. Περιοδικά φαινόμενα.
4.1.2. Γραμμική αρμονική ταλάντωση με ιδανικό ελατήριο.
4.1.3. Απλό εκκρεμές.
10
Θετική και τεχνολογική κατεύθυνση
α. Επειδή το κεφάλαιο της Ηλεκτρομαγνητικής επαγωγής περιέχει έννοιες που είναι απαραίτητες για τη διδασκαλία μέρους της ύλης της Φυσικής θετικής και τεχνολογικής κατεύθυνσης της Γ΄ Λυκείου (Νόμος της επαγωγής ,εναλλασσόμενο ρεύμα, αμοιβαία επαγωγή και αυτεπαγωγή) θα πρέπει να διατεθεί ο απαραίτητος χρόνος για να διδαχθούν οι έννοιες αυτές.
β. Ενδεικτικά προτείνεται, να διατεθούν για τη διδασκαλία, κάθε ενότητας από το διδακτικό βιβλίο των Ιωάννου Ι. κ.ά. οι ώρες:
ΕΝΟΤΗΤΕΣ
ΩΡΕΣ
1 ΚΙΝΗΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΤΩΝ ΑΕΡΙΩΝ
1-1 Εισαγωγή.
1-2 Οι νόμοι των αερίων.
1-3 Καταστατική εξίσωση των ιδανικών αερίων.
1-4 Κινητική θεωρία.
1-5 Τα πρώτα σημαντικά αποτελέσματα (εξαιρείται η απόδειξη της σχέσης ).
7
2 ΘΕΡΜΟΔΥΝΑΜΙΚΗ
2-1 Εισαγωγή.
2-2 Θερμοδυναμικό σύστημα.
2-3 Ισορροπία θερμοδυναμικού συστήματος.
2-4 Αντιστρεπτές μεταβολές.
2-5 Έργο παραγόμενο από αέριο κατά τη διάρκεια μεταβολών όγκου.
2-6 Θερμότητα.
2-7 Εσωτερική ενέργεια.
2-8 Πρώτος θερμοδυναμικός νόμος.
2-9 Εφαρμογή του πρώτου θερμοδυναμικού νόμου σε ειδικές περιπτώσεις.
2-10 Γραμμομοριακές ειδικές θερμότητες αερίων.
2-11 Θερμικές μηχανές.
2-12 Ο δεύτερος θερμοδυναμικός νόμος.
2-13 Η μηχανή του Carnot.
13
3 ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΠΕΔΙΟ.
3-6 Η δυναμική ενέργεια πολλών σημειακών φορτίων.
3-8 Κινήσεις φορτισμένων σωματιδίων σε ομογενές ηλεκτροστατικό πεδίο (Εξαιρούνται ο καθοδικός σωλήνας και ο παλμογράφος).
7
4 ΜΑΓΝΗΤΙΚΟ ΠΕΔΙΟ
4-7 Δύναμη που ασκεί το μαγνητικό πεδίο σε κινούμενο φορτίο.
4-8 Κίνηση φορτισμένων σωματιδίων μέσα σε μαγνητικό πεδίο.
5
5 ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΕΠΑΓΩΓΗ
5-3 Ευθύγραμμος αγωγός κινούμενος σε ομογενές μαγνητικό πεδίο.
5-4 Ο κανόνας του Lenz και η αρχή διατήρησης της ενέργειας στο φαινόμενο της επαγωγής.
5-5 Στρεφόμενος αγωγός.
5-6 Στρεφόμενο πλαίσιο - Eναλλασσόμενη τάση.
5-7 Εναλλασσόμενο ρεύμα.
5-8 Ενεργός ένταση – Ενεργός τάση.
5-9 Ο νόμος του Joule – Ισχύς του εναλλασσόμενου ρεύματος.
5-13 Αμοιβαία επαγωγή.
5-14 Αυτεπαγωγή.
· Χημεία Θετικής Κατεύθυνσης (2 ώρες την εβδομάδα, καθ΄ όλη τη διάρκεια του σχολικού έτους).
Θα διδαχθεί το βιβλίο «Χημεία Θετικής Κατεύθυνσης» Β΄ Λυκείου των Λιοδάκη Σ., Γάκη Δ., Θεοδωρόπουλου Δ., Θεοδωρόπουλου Π. και Κάλλη Α.
Το βιβλίο συνοδεύεται από Εργαστηριακό οδηγό για το μαθητή, Τετράδιο Εργαστηριακών Ασκήσεων, Εποπτικό υλικό και Βιβλίο για τον καθηγητή, στο οποίο αναγράφονται αναλυτικά οδηγίες για τη διδασκαλία του μαθήματος.
Από το ανωτέρω εκπαιδευτικό υλικό να διδαχθούν:
1. Κεφάλαιο 1ο: Διαμοριακές δυνάμεις – Καταστάσεις της ύλης – Προσθετικές ιδιότητες εκτός της παραγράφου 1.2 (Προσθετικές ιδιότητες διαλυμάτων) (Σελίδες 17 έως 29).
2. Κεφάλαιο 2ο: Θερμοχημεία εκτός: α) Πρότυπη ενθαλπία διάλυσης και β) Ενθαλπία δεσμού της παραγράφου 2.1 (Σελίδες 57, 58).
3. Κεφάλαιο 3ο: Χημική κινητική.
4. Κεφάλαιο 4ο: Χημική ισορροπία.
5. Κεφάλαιο 5ο: Οξειδοαναγωγή – Ηλεκτρόλυση.
Εργαστηριακές ασκήσεις:
1. Υπολογισμός θερμότητας αντίδρασης.
2. Ταχύτητα αντίδρασης και παράγοντες που την επηρεάζουν.
3. Δράση καταλυτών.
4. Παράγοντες που επηρεάζουν τη θέση χημικής ισορροπίας.
· Χημεία μάθημα επιλογής (2 ώρες την εβδομάδα, καθ΄ όλη τη διάρκεια του σχολικού έτους).
Θα διδαχθεί το βιβλίο «Χημεία επιλογής» Β΄ Λυκείου των Λιοδάκη Σ., Γάκη Δ., Θεοδωρόπουλου Δ., Θεοδωρόπουλου Π. και Κάλλη Α.
Το βιβλίο συνοδεύεται από Εργαστηριακό οδηγό για το μαθητή, Τετράδιο Εργαστηριακών Ασκήσεων, Εποπτικό υλικό και Βιβλίο για τον καθηγητή, στο οποίο αναγράφονται αναλυτικά οδηγίες για τη διδασκαλία του μαθήματος.
Από το ανωτέρω εκπαιδευτικό υλικό να διδαχθούν:
Κεφάλαιο 5: Οξειδοαναγωγή – Ηλεκτρόλυση.
Κεφάλαιο 6: Μέταλλα και κράματα.
Κεφάλαιο 7: Μελέτη ενώσεων πρακτικού – βιομηχανικού ενδιαφέροντος.
Κεφάλαιο 8: Υλικά.
Στο πλαίσιο αυτής της διδακτέας ύλης να γίνονται και οι εξής εργαστηριακές ασκήσεις από τον εργαστηριακό οδηγό «Χημεία Β΄ Λυκείου Κατεύθυνσης»:
Πείραμα 5: Αντιδράσεις οξειδοαναγωγής.
Πείραμα 6: Ηλεκτρόλυση διαλύματος ηλεκτρολύτη.
Πείραμα 7: Επιμετάλλωση.
Η ΒΑΡΥΤΗΤΑ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΝΑΛΑΒΕΙ ΔΡΑΣΗ ΕΚΕΙ ΠΟΥ Η ΥΛΗ ΦΟΒΑΤΑΙ ΝΑ ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΕΙ ΜΕΡΟΣ 3ο
Δεν υπάρχει τίποτα σίγουρο σε αυτόν τον κόσμο, έγραψε κάποτε ο ιδρυτής των ΗΠΑ Benjamin Franklin, εκτός από το θάνατο και τους φόρους. Ως επιστήμονας ο Franklin θα μπορούσε να έχει προσθέσει και μία τρίτη αναπόδραστη δύναμη: την βαρύτητα, το αόρατο χέρι που συγκρατεί τα πόδια μας στο έδαφος.
Η βαρύτητα είναι μια παγκόσμια δύναμη. Δεν είναι μόνο για να μας κρατάει όρθιους, κρατά σε τροχιά τη Γη γύρω από τον ήλιο, τον Ήλιο να ταλαντώνεται γύρω από το κέντρο του Γαλαξία, τον Γαλαξία μας να χορεύει γύρω από τους γείτονές του, και ούτω καθεξής, προς τα πάνω. Είναι στην πραγματικότητα η πιο ασθενής από τις τέσσερις δυνάμεις της φύσης, αλλά δεδομένου ότι οι άλλες τρεις - ηλεκτρομαγνητική, ισχυρή και ασθενής πυρηνική δύναμη- απελευθερώνουν την πλήρη ισχύ τους μόνο σε ατομικές και πυρηνικές κλίμακες, η βαρύτητα διατηρεί την ισχύ της σε όλες τις γωνιές του Κόσμου. Όπου και να βρεθούν δύο σώματα με μάζα, και ανεξάρτητα από το μέγεθός τους, θα αισθάνονται την βαρύτητα με τον ίδιο ακριβώς τρόπο.
Ή μήπως όχι; Ο Justin Khoury, στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια, μαζί με τους Niayesh Afshordi και Ghazal Geshnizjani του Ινστιτούτου Θεωρητικής Φυσικής στο Waterloo του Οντάριο, δεν είναι και τόσο βέβαιοι γι αυτό. Έχουν απαριθμήσει μια σειρά από κοσμολογικές παρατηρήσεις που δεν μπορούν εύκολα να εξηγηθούν με ένα νόμο της βαρύτητας ενιαίο για όλες τις αποστάσεις. Κανένα από αυτά τα αποτελέσματα από μόνα τους, τονίζουν, δεν δείχνει κατ 'ανάγκη ότι κάτι δεν πάει καλά. Αλλά περιέργως, όλες αυτές οι δυσκολίες εξαφανίζονται αν κάνετε μία υπόθεση, αν και αμφιλεγόμενη: ότι το πως λειτουργεί η βαρύτητα εξαρτάται από την κλίμακα μέσα στην οποία την κοιτάζετε. Εάν είναι σωστή αυτή η άποψη τότε έχει μεγάλες συνέπειες. Σύμφωνα με τη θεωρία, αυτή η μεταβλητή βαρύτητα θα μας δώσει την πρώτη αχτίδα για άλλες χωρικές διαστάσεις πέραν των γνωστών τριών - οι οποίες είναι απείρως μεγάλες, και που όμως παραμένουν πάντα κλειστές για μας. Ο Khoury αναγνωρίζει ότι μοιάζει εκκεντρικός με αυτά που υποστηρίζει. Αλλά όσο οι παρατηρησιακές ανωμαλίες δεν έχουν εξηγηθεί, υπάρχει η αίσθηση πως η ιδέα αυτή δεν θα πρέπει να απορριφθεί από χέρι.
"Η εργασία είναι αξιόπιστη, αν και κάπως αισιόδοξη", λέει ο David Spergel, ένας αστροφυσικός στο πανεπιστήμιο του Princeton. Και περιέργως, η θεωρία αυτή κάνει προβλέψεις που μπορούμε να δοκιμάσουμε: έτσι, αν υπάρχουν κρυφές διαστάσεις μπροστά στη μύτη μας, θα πρέπει σύντομα να το αποδείξουμε.
Η βαρύτητα του Νεύτωνα και του Αϊνστάιν
Η βαρύτητα είναι μια γνωστή, αλλά ακόμη βαθιά μπερδεμένη δύναμη. Η ιστορία της είναι συνδεδεμένη με δύο από τα μεγαλύτερα ονόματα στην φυσική, τον Ισαάκ Νεύτωνα και τον Αλβέρτο Αϊνστάιν. Το 1687, ο Νεύτωνας δημοσίευσε τον νόμο της παγκόσμιας έλξης, που δηλώνει ότι δύο αντικείμενα αισθάνονται μια ελκτική δύναμη που αυξάνεται με την μάζα και μειώνεται με το τετράγωνο της απόστασης τους. της μορφής 1/r2.
Σε αυτή την απλή σχέση ενσωματώνεται η κίνηση των πλανητών, η κίνηση μιας οβίδας και η πτώση ενός μήλου - όλα σε ένα συνοπτικό τύπο. Ωστόσο, ο Νεύτωνας δυσκολεύτηκε πολύ για να εξηγήσει τη φύση μιας δύναμης που φαίνεται να μεταφέρεται ακαριαία, και με αλάνθαστη ακρίβεια, στον κενό χώρο. Έπρεπε να φτάσει το 1915, ώσπου ο Αϊνστάιν να διατυπώσει τη Γενική Θεωρίας της Σχετικότητας, για να βρεθεί μια πειστική απάντηση.
Σύμφωνα με την Γενική Σχετικότητα, το βάρος οφείλεται στο γεγονός ότι τα αντικείμενα με μάζα ή ενέργεια στρεβλώνουν τον χωρόχρονο γύρω τους, αναγκάζοντας άλλα αντικείμενα να πέφτουν πάνω τους. Δουλεύοντας με τα μαθηματικά της νέας θεωρίας, έγινε σαφές ότι η ο παγκόσμιος νόμος του αντιστρόφου του τετραγώνου του Νεύτωνα χρειαζόταν ρύθμιση όταν ασχολείται με ιδιαίτερα μεγάλες μάζες ή σώματα που κινούνται με μεγάλη ταχύτητα. Με αυτές τις τροποποιήσεις, μπορούμε να προβλέψουμε τις επιπτώσεις της βαρύτητας από την πιο μικρή κλίμακα μέχρι την κλίμακα του ηλιακού συστήματος με εκπληκτική ακρίβεια.
Έτσι αν η πιο πάνω θεωρία δεν ράγισε, γιατί να προσπαθούμε να την διορθώσουμε; Το πρόβλημα είναι ότι η γενική σχετικότητα είναι ασυμβίβαστη με τις τελευταίες κβαντικές θεωρίες που περιγράφουν τη φύση των τριών άλλων δυνάμεων. Αυτές οι θεωρίες λένε ότι οι δυνάμεις μεταδίδονται μέσω μιας συνεχής ανταλλαγής σωματιδίων. Αναλόγως λοιπόν, και η βαρύτητα θα πρέπει να διαβιβάζεται από σώμα σε σώμα με ένα σωματίδιο γνωστό ως βαρυτόνιο. Η Γενική Σχετικότητα, δεν επιτρέπει μια τέτοια δυνατότητα, και έτσι οι φυσικοί επιδιώκουν ένα μεγάλο θεωρητικό πλαίσιο που θα ενώσει τη βαρύτητα και την κβαντική θεωρία σε μια "θεωρία των πάντων".
Τα φωτόνια της Κοσμικής Ακτινοβολίας Υποβάθρου
Και αν σας ενδιαφέρει να εξετάσουμε τις πολύ μεγάλες κοσμικές κλίμακες, δεν υπάρχει έλλειψη ενδείξεων ότι κάτι δεν πάει καλά με τη βαρύτητα εκεί πέρα. Πάρτε την κοσμική ακτινοβολία υποβάθρου, για παράδειγμα. Αυτή αποτελείται από φωτόνια που έχουν επιταχυνθεί προς εμάς από όλες τις πλευρές, από την εποχή της Μεγάλης Έκρηξης πριν 13,7 δισεκατομμύρια χρόνια. Στον δρόμο τους, αυτά τα φωτόνια περνούν από μεγάλες ομάδες γαλαξιών, κερδίζοντας ενέργεια καθώς διέρχονται από αυτά τα σμήνη και την χάνουν πάλι, καθώς βγαίνουν από το άλλο άκρο. Τα δύο αυτά αποτελέσματα θα πρέπει να εξουδετερώνονται.
Ή τουλάχιστον αυτό θα είχε γίνει μέχρι να εμφανιστεί η σκοτεινή ενέργεια μερικά δισεκατομμύρια χρόνια πριν. Αυτός ο τύπος της απωστικής βαρύτητας είναι η καλύτερη εξήγηση που έχουμε για τον λόγο που η διαστολή του σύμπαντος φαίνεται να επιταχύνεται κατά τα τελευταία δισεκατομμύρια χρόνια. Ένα από τα αποτελέσματά της σκοτεινής ενέργειας είναι να μειώσει τη βαρυτική έλξη ενός γαλαξία στον χρόνο που θέλει ένα φωτόνιο να περάσει μέσα από αυτό, γι αυτό το φωτόνιο εξέρχεται χωρίς να χάσει το σύνολο της ενέργειας που απέκτησε κατά την διαδρομή του μέσα στο σμήνος. Αυτό σημαίνει ότι κάποια φωτόνια που φθάνουν σε μας θα πρέπει να είναι απροσδόκητα καυτά (μεγαλύτερης ενέργειας). Αλλά αν αυτό είναι αλήθεια, τότε υπάρχει και ένα μικρό πρόβλημα: το ενεργειακό τους κέρδος είναι δύο φορές μεγαλύτερο από αυτό που μπορεί να εξηγήσει από μόνη της η χρησιμοποίηση της σκοτεινής ενέργειας.
Η βαρύτητα είναι μια παγκόσμια δύναμη. Δεν είναι μόνο για να μας κρατάει όρθιους, κρατά σε τροχιά τη Γη γύρω από τον ήλιο, τον Ήλιο να ταλαντώνεται γύρω από το κέντρο του Γαλαξία, τον Γαλαξία μας να χορεύει γύρω από τους γείτονές του, και ούτω καθεξής, προς τα πάνω. Είναι στην πραγματικότητα η πιο ασθενής από τις τέσσερις δυνάμεις της φύσης, αλλά δεδομένου ότι οι άλλες τρεις - ηλεκτρομαγνητική, ισχυρή και ασθενής πυρηνική δύναμη- απελευθερώνουν την πλήρη ισχύ τους μόνο σε ατομικές και πυρηνικές κλίμακες, η βαρύτητα διατηρεί την ισχύ της σε όλες τις γωνιές του Κόσμου. Όπου και να βρεθούν δύο σώματα με μάζα, και ανεξάρτητα από το μέγεθός τους, θα αισθάνονται την βαρύτητα με τον ίδιο ακριβώς τρόπο.
Ή μήπως όχι; Ο Justin Khoury, στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια, μαζί με τους Niayesh Afshordi και Ghazal Geshnizjani του Ινστιτούτου Θεωρητικής Φυσικής στο Waterloo του Οντάριο, δεν είναι και τόσο βέβαιοι γι αυτό. Έχουν απαριθμήσει μια σειρά από κοσμολογικές παρατηρήσεις που δεν μπορούν εύκολα να εξηγηθούν με ένα νόμο της βαρύτητας ενιαίο για όλες τις αποστάσεις. Κανένα από αυτά τα αποτελέσματα από μόνα τους, τονίζουν, δεν δείχνει κατ 'ανάγκη ότι κάτι δεν πάει καλά. Αλλά περιέργως, όλες αυτές οι δυσκολίες εξαφανίζονται αν κάνετε μία υπόθεση, αν και αμφιλεγόμενη: ότι το πως λειτουργεί η βαρύτητα εξαρτάται από την κλίμακα μέσα στην οποία την κοιτάζετε. Εάν είναι σωστή αυτή η άποψη τότε έχει μεγάλες συνέπειες. Σύμφωνα με τη θεωρία, αυτή η μεταβλητή βαρύτητα θα μας δώσει την πρώτη αχτίδα για άλλες χωρικές διαστάσεις πέραν των γνωστών τριών - οι οποίες είναι απείρως μεγάλες, και που όμως παραμένουν πάντα κλειστές για μας. Ο Khoury αναγνωρίζει ότι μοιάζει εκκεντρικός με αυτά που υποστηρίζει. Αλλά όσο οι παρατηρησιακές ανωμαλίες δεν έχουν εξηγηθεί, υπάρχει η αίσθηση πως η ιδέα αυτή δεν θα πρέπει να απορριφθεί από χέρι.
"Η εργασία είναι αξιόπιστη, αν και κάπως αισιόδοξη", λέει ο David Spergel, ένας αστροφυσικός στο πανεπιστήμιο του Princeton. Και περιέργως, η θεωρία αυτή κάνει προβλέψεις που μπορούμε να δοκιμάσουμε: έτσι, αν υπάρχουν κρυφές διαστάσεις μπροστά στη μύτη μας, θα πρέπει σύντομα να το αποδείξουμε.
Η βαρύτητα του Νεύτωνα και του Αϊνστάιν
Η βαρύτητα είναι μια γνωστή, αλλά ακόμη βαθιά μπερδεμένη δύναμη. Η ιστορία της είναι συνδεδεμένη με δύο από τα μεγαλύτερα ονόματα στην φυσική, τον Ισαάκ Νεύτωνα και τον Αλβέρτο Αϊνστάιν. Το 1687, ο Νεύτωνας δημοσίευσε τον νόμο της παγκόσμιας έλξης, που δηλώνει ότι δύο αντικείμενα αισθάνονται μια ελκτική δύναμη που αυξάνεται με την μάζα και μειώνεται με το τετράγωνο της απόστασης τους. της μορφής 1/r2.
Σε αυτή την απλή σχέση ενσωματώνεται η κίνηση των πλανητών, η κίνηση μιας οβίδας και η πτώση ενός μήλου - όλα σε ένα συνοπτικό τύπο. Ωστόσο, ο Νεύτωνας δυσκολεύτηκε πολύ για να εξηγήσει τη φύση μιας δύναμης που φαίνεται να μεταφέρεται ακαριαία, και με αλάνθαστη ακρίβεια, στον κενό χώρο. Έπρεπε να φτάσει το 1915, ώσπου ο Αϊνστάιν να διατυπώσει τη Γενική Θεωρίας της Σχετικότητας, για να βρεθεί μια πειστική απάντηση.
Σύμφωνα με την Γενική Σχετικότητα, το βάρος οφείλεται στο γεγονός ότι τα αντικείμενα με μάζα ή ενέργεια στρεβλώνουν τον χωρόχρονο γύρω τους, αναγκάζοντας άλλα αντικείμενα να πέφτουν πάνω τους. Δουλεύοντας με τα μαθηματικά της νέας θεωρίας, έγινε σαφές ότι η ο παγκόσμιος νόμος του αντιστρόφου του τετραγώνου του Νεύτωνα χρειαζόταν ρύθμιση όταν ασχολείται με ιδιαίτερα μεγάλες μάζες ή σώματα που κινούνται με μεγάλη ταχύτητα. Με αυτές τις τροποποιήσεις, μπορούμε να προβλέψουμε τις επιπτώσεις της βαρύτητας από την πιο μικρή κλίμακα μέχρι την κλίμακα του ηλιακού συστήματος με εκπληκτική ακρίβεια.
Έτσι αν η πιο πάνω θεωρία δεν ράγισε, γιατί να προσπαθούμε να την διορθώσουμε; Το πρόβλημα είναι ότι η γενική σχετικότητα είναι ασυμβίβαστη με τις τελευταίες κβαντικές θεωρίες που περιγράφουν τη φύση των τριών άλλων δυνάμεων. Αυτές οι θεωρίες λένε ότι οι δυνάμεις μεταδίδονται μέσω μιας συνεχής ανταλλαγής σωματιδίων. Αναλόγως λοιπόν, και η βαρύτητα θα πρέπει να διαβιβάζεται από σώμα σε σώμα με ένα σωματίδιο γνωστό ως βαρυτόνιο. Η Γενική Σχετικότητα, δεν επιτρέπει μια τέτοια δυνατότητα, και έτσι οι φυσικοί επιδιώκουν ένα μεγάλο θεωρητικό πλαίσιο που θα ενώσει τη βαρύτητα και την κβαντική θεωρία σε μια "θεωρία των πάντων".
Τα φωτόνια της Κοσμικής Ακτινοβολίας Υποβάθρου
Και αν σας ενδιαφέρει να εξετάσουμε τις πολύ μεγάλες κοσμικές κλίμακες, δεν υπάρχει έλλειψη ενδείξεων ότι κάτι δεν πάει καλά με τη βαρύτητα εκεί πέρα. Πάρτε την κοσμική ακτινοβολία υποβάθρου, για παράδειγμα. Αυτή αποτελείται από φωτόνια που έχουν επιταχυνθεί προς εμάς από όλες τις πλευρές, από την εποχή της Μεγάλης Έκρηξης πριν 13,7 δισεκατομμύρια χρόνια. Στον δρόμο τους, αυτά τα φωτόνια περνούν από μεγάλες ομάδες γαλαξιών, κερδίζοντας ενέργεια καθώς διέρχονται από αυτά τα σμήνη και την χάνουν πάλι, καθώς βγαίνουν από το άλλο άκρο. Τα δύο αυτά αποτελέσματα θα πρέπει να εξουδετερώνονται.
Ή τουλάχιστον αυτό θα είχε γίνει μέχρι να εμφανιστεί η σκοτεινή ενέργεια μερικά δισεκατομμύρια χρόνια πριν. Αυτός ο τύπος της απωστικής βαρύτητας είναι η καλύτερη εξήγηση που έχουμε για τον λόγο που η διαστολή του σύμπαντος φαίνεται να επιταχύνεται κατά τα τελευταία δισεκατομμύρια χρόνια. Ένα από τα αποτελέσματά της σκοτεινής ενέργειας είναι να μειώσει τη βαρυτική έλξη ενός γαλαξία στον χρόνο που θέλει ένα φωτόνιο να περάσει μέσα από αυτό, γι αυτό το φωτόνιο εξέρχεται χωρίς να χάσει το σύνολο της ενέργειας που απέκτησε κατά την διαδρομή του μέσα στο σμήνος. Αυτό σημαίνει ότι κάποια φωτόνια που φθάνουν σε μας θα πρέπει να είναι απροσδόκητα καυτά (μεγαλύτερης ενέργειας). Αλλά αν αυτό είναι αλήθεια, τότε υπάρχει και ένα μικρό πρόβλημα: το ενεργειακό τους κέρδος είναι δύο φορές μεγαλύτερο από αυτό που μπορεί να εξηγήσει από μόνη της η χρησιμοποίηση της σκοτεινής ενέργειας.
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)
